“Als ik van te voren had geweten dat…, dan….”. Is deze zin herkenbaar? De afgelopen week heeft deze zin mij in ieder geval bezig gehouden. Werkt het hebben van voorkennis in je voordeel of in je nadeel? Is het zaligmakend of een vloek? Lees onderstaande column.
Santiago
Als ik van te voren had geweten dat Santiago (Chili) nog vrij noordelijk ligt in Patagonia dan zou ik op een andere stad aanvliegen (maar dan zou ik nooit kennisgemaakt hebben met de liefste mensen waar ik kerst mee mocht vieren).
Als ik had geweten dat niemand met de nachtbus naar het zuiden zou reizen dan had ik mijn rit overdag geboekt (maar dan had ik niet 13 uur naast de buschauffeur mogen zitten met uitzicht over de lang gestrekte Chileense wegen).
Vulkaan beklimming
Als ik had geweten dat etappe 4 zo steil omhoog zou zijn met ontzettend slechte weersomstandigheden, dan was ik met een groepslid mee omgedraaid (maar dan had ik het trotse gevoel van het bereiken van de top nooit gevoeld).
Als ik had geweten dat we in topsnelheid sleeën naar beneden zouden gaan dan was ik liever lopend naar beneden gegaan (maar dan had ik nooit geleerd hoe je van je tas een bob maakt en van je ijspickel een handrem).
Met een vrachtschip naar het zuiden
Als ik van te voren had geweten dat ik in de havenstad Puerto Montt zou moeten rennen voor mijn veiligheid, dan had ik nooit voor de korte route terug naar huis gekozen (maar dan had ik nu niet in de gezegde ‘een engel op je schouder’ geloofd).
Als ik van te voren had geweten dat op de open zee het schip rechtop in de golven zou staan, dan was ik misschien wel nooit aan boord gestapt (maar dan had ik nooit al deze lieve mensen ontmoet die een verrassingsfeest organiseerde voor mijn verjaardag midden op zee).
Een zegen of een vloek
Wat ik met al deze voorbeelden wil zeggen? De zin “als ik van te voren geweten had, dan… ” gaat over voorkennis die we vaak plaatsen in het licht van rendement. Je weegt af wat het je heeft gekost en/of wat het je heeft opgeleverd. Je maakt de balans op of de ervaring het waard is geweest. Je overdenkt welke handelingen je de andere keer anders wilt uitvoeren, vaak gericht om in de toekomst garanties af te sluiten dat de negatieve (enge of spannende) ervaring je niet nogmaals overkomt. Het is een zoektocht naar het aanscherpen van zekerheden, terwijl die niet bestaan.
Mocht je de balans opmaken neem dan vooral de moeite om je eigen gedachten en gevoelens te onderzoeken. Creëer inzicht in je twijfels en onzekerheden, inzicht in je kunde en onkunde, inzicht over je kracht en drijfveren. Immers, je had met de voorkennis iets niet gedaan, terwijl het je zonder voorkennis uiteindelijk wel is gelukt. Of wellicht had je voorkennis, heb je daardoor verwachtingen gecreëerd, loopt het toch anders en moet je veerkrachtig zijn om te adapteren naar de nieuwe situatie.
Voorkennis hebben kan fijn zijn, maar wat mij betreft is het niet zaligmakend. Sterker nog, misschien ben je zonder voorkennis wel een rijker mens. Vrij van verwachtingen over jezelf of een ander. Scherper en alerter om te adapteren naar een situatie. Voorkennis, of je het nu hebt of niet. Het is in ieder geval een mooie ingang om jezelf beter te leren kennen.